Niemiecki agent wysadził dworzec w Tarnowie. Ten zamach rozpoczął wojnę
– Słuchaj teraz uważnie – Neuman rozpoczął instruktaż dla Antoniego Guzego. Mężczyźni spotkali się o godzinie 11.30 na dworcu kolejowym w Bielsku. Był poniedziałek, 28 sierpnia 1939 r. – Zaraz wsiądziemy do pociągu i pojedziemy do Krakowa. Tam dostaniesz ode mnie dwie walizki.
– Co mam z nimi zrobić? – Guzy przerwał wywód swojego szefa.
– Nic trudnego. Dowieziesz je pociągiem do Tarnowa. Potem zostawisz je w dworcowej przechowalni. I tyle.
– Co się potem stanie? Jakie będą zniszczenia? – zapytał z głupia frant Guzy, któremu jakby na moment włączyło się sumienie.
– W tych walizkach jest specjalny ładunek, który na dworcu wznieci pożar. – Chodzi nam o to, żeby uszkodzić budynek dworca. Tarnów to ważny węzeł kolejowy. Führer będzie z ciebie dumny!
Zakończyli rozmowę i wsiedli do pociągu, który z bielskiego dworca odjeżdżał o 12.13. Kim byli dwaj mężczyźni?
II wojna światowa: Wysadzenie dworca w Tarnowie
Ojciec Antoni Guzego był Polakiem, a matka Niemką. Nie znała polskiego. Ojciec zginął na froncie I wojny światowej. Guzy wykształcił się na ślusarza. W 1938 r. stracił pracę w Polsce. To go załamało. Zaczął szukać zajęcia. Planował wyjechać do Niemiec.
Pewnego dnia odwiedził pod Mielcem swojego przyjaciela Heslera. Jak się okazało, ten szukał ochotników. Wkrótce Hesler zapoznał Antoniego z Neumanem ze Skoczowa.
– Słuchaj, tak naprawdę to chodzi o pewniaków do podkładania bomb. Przygotowujemy tutaj wielką akcję dywersyjną. Pokażemy Polakom, gdzie ich miejsce. Zniszczymy mosty, dworce, urzędy państwowe – usłyszał od Neumana.
Guzy przystał do grupy. Czuł się Niemcem, jak jego matka, i chciał, żeby terenami polskimi zarządzała Rzesza. Wtedy pokazałby Polaczkom, co znaczy niemiecki ślusarz. Wtedy nie miałby kłopotów ze znalezieniem pracy. Nikt by nie śmiał zwolnić Antoniego Guzego Niemca!
Kim był Neuman? Niewiele o nim wiadomo. Był członkiem niemieckiej organizacji wywiadowczej. Nie jest pewne, czy to było jego prawdziwe nazwisko.
O włos od porażki
Kiedy dotarli do Krakowa, Neuman zaprowadził Guzego do dworcowej przechowalni.
– Masz tu kwit. Te dwie walizki muszą znaleźć się w pociągu jadącym do Tarnowa. Tam zaniesiesz je do przechowalni. Jest w nich materiał, który zapali się za pomocą mechanizmu zegarowego. Jak już walizki będą na dworcu, kup bilet na lukstorpedę jadącą do Krakowa. Odjeżdża z Tarnowa po 23.00. I to tyle. Będę tutaj czekał na twój powrót – zakończył Neuman.
Guzy miał jeszcze trochę czasu do odjazdu pociągu. Poszedł więc na spacer po Krakowie. Najpierw jeden szynk, potem drugi. Kiedy zorientował się, która jest godzina, puścił się biegiem w kierunku dworca. Kiedy wpadał na stację, ostatni wagon jego pociągu ginął za zakrętem.
– Co robić, co robić?! – rozpaczliwie szukał rozwiązania. – Jak się dostać do Tarnowa? W końcu wsiadł do taksówki. Kilka minut po 20.00 z bombami w samochodzie odjechał w stronę Tarnowa.
Kiedy dotarł na miejsce, w przechowalni zostawił walizki z bombami. Jego zadanie zostało wykonane. Miał jeszcze trochę czasu do przyjazdu pośpiesznego do Krakowa. Wszedł więc do restauracji dworcowej i zamówił sobie piwo. Kiedy je wypił, wyszedł i spacerował wokół budynku dworca. Na stacji było pustawo. Transporty wojskowe ze zmobilizowanymi żołnierzami 16. Pułku Piechoty odjechały ze stacji kilkadziesiąt minut wcześniej. O tym jednak Neuman, wyznaczając termin zamachu, mógł nie wiedzieć.
Wielki wybuch
O 23.18 powietrze przeszyły potężny grzmot i błysk. Budynek tarnowskiego dworca najpierw jakby uniósł się nad ziemię, a potem od środka rozerwał się na strzępy. Jedna trzecia dworca została zniszczona. Ludzie stojący na peronie rzucili się do ucieczki. Guzy razem z nimi. Panikę próbowali opanować kolejarze. Wszyscy podróżni, którzy nie ucierpieli w wybuchu, zostali zaprowadzeni do urzędu ruchu. Stamtąd policjant zabrał ich na komisariat. Tam Antoni Guzy został spisany i wypuszczony, ale na krótko. Koło Hotelu Polskiego na placu Dworcowym został ponownie zatrzymany przez policjanta. Po kilku przesłuchaniach w końcu się przyznał.
– Przez pana zginęło 20 osób, a kolejne 30 zostało rannych! Co pan najlepszego zrobił?! Ile pieniędzy wziął pan od Niemców? – dopytywał się śledczy.
Po zamachowcu ślad zaginął
– Nie było mowy o jakimkolwiek wynagrodzeniu za to, co robiłem. Czynu przestępnego, jakiego dokonałem, dopuściłem się dlatego, że czuję się Niemcem – odpowiedział, dumnie prężąc pierś. – Żałuję jedynie, że zginęli ludzie. Zapewniano mnie, że ładunek wznieci tylko pożar.
Z dwudziestu osób, które zginęły na dworcu, tylko szesnaście udało się zidentyfikować. To były tak naprawdę pierwsze ofiary II wojny światowej.
Nieznane są losy Neumana. Śledczym nie udało się go złapać przed wybuchem wojny. Antoni Guzy został aresztowany. Jedna wersja mówi, że został wywieziony wraz z innymi osadzonymi na Wschód i ślad po nim zaginął. Inna zaś, że został rozstrzelany 4 września – trzy dni przed wkroczeniem wojsk niemieckich do Tarnowa. Która jest prawdziwa? Nie wiadomo.
Przerażające odkrycie! Po wojnie naziści zajęli się torturowaniem dzieci
Było to najczarniejsze miejsce w historii Warszawy. Powstańcy zdobyli je po pięciu dniach
Sensacyjny głos historyka z Rosji. Chodzi o Powstanie
Ten artykuł po raz pierwszy ukazał się na stronie Faktu 29.08.2020 r.
