Gimnazjum Piastowskie w Brzegu. Renesansowe cudo doczeka się renowacji!
W dwusetną rocznicę fundacji kolegiaty, 10 sierpnia 1569 r., z udziałem księcia Jerzego II, mieszczan, grona profesorskiego oraz 454 uczniów uroczyście otwarto szkołę. Bardzo szybko Gimnazjum stało się najwybitniejszym ośrodkiem kształcenia młodzieży ze Śląska, Czech, Węgier, krajów niemieckich i terenów Rzeczypospolitej. Szkoła posiadała nawet przez pewien czas przywilej nadawania godności licencjata i magistra oraz możliwość wieńczenia poetów.
Na przełomie XVI i XVII w. gimnazjum osiągnęło szczytowy okres, uczyło się w nim ponad 500 osób. Posiadało bibliotekę złożoną z trzech tysięcy woluminów, a wśród nich Kodeks lubiński (Legenda o św. Jadwidze), Kronikę książąt polskich (Chronica principium Poloniae), drukowany egzemplarz tez Marcina Lutra przeciwko odpustom z 1517 roku, czy sławną mapę Śląska Martina Helwiga z 1561 r.
Budynek utrzymany był w stylu renesansowym. Pierwotnie fasadę ozdobiono alegorycznymi malowidłami przedstawiającymi Apolla i dziewięć muz. Od strony dziedzińca budynek posiadał trzy kondygnacje arkadowych krużganków. Na najwyższej kondygnacji były sypialnie uczniów.
Budynek został zniszczony w 1741 r., podczas oblężenia Brzegu przez wojska Fryderyka II. Po 1945 r. został odbudowany w latach 1963-1967 i służył celom edukacyjnym do 2002 r. Do obecnych czasów nie zachowało się wiele oryginalnych elementów, poza zarysem i bryłą na planie wydłużonego prostokąta. W 2016 r. Rada Miejska Brzegu poparła ideę utworzenia w Brzegu Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów, którego siedzibę miałby stanowić budynek dawnego Gimnazjum Piastowskiego. Trwają działania, by tę ideę urzeczywistnić.
