Szlak Żmigrodzkich Smoków
Na terenie miasta stoją cztery rzeźby przedstawiające smoki Rowerzystę, Przyrodnika, Podróżnika i Urzędnika. Dwie dodatkowe figurki stanęły przy Zespole Placówek Kultury oraz Zespole Pałacowo-Parkowym.
Z inicjatywą stworzenia rzeźb smoków wyszła w 2018 r. mieszkanka Żmigrodu Joasia Świerczek. Gdy przedstawiła burmistrzowi swoją wizję, miała 11 lat, chodziła do podstawówki. Wspólnie z Krzysztofem Tarką przygotowała projekty smoków. Potem na drodze przetargu wyłoniono wykonawcę rzeźb. Została nią Marlena Zakrzewska z Pracowni Stylu Biały Kot, która jest autorka wielu wrocławskich krasnali.
Po co powstały smocze rzeźby? Narodziny Żmigrodzkich Smoków opisuje legenda autorstwa Joasi. Oto ona. Dawno, dawno temu, ukryty w gęstym lesie, gdzie niemal za każdym drzewem skrywały się śmiercionośne maszkary, strzygi i utopce znajdował się mały gród. Wydawać by się mogło, że niczym się nie wyróżniał się, ale… jednym z jego mieszkańców był wielki i okazały Żmij, nazywany przez grodzian Smokiem. Był przyjacielem mieszkańców grodu oraz jego mężnym obrońcą. Potrafił być okrutny w stosunku do tych, którzy zagrażali bezpieczeństwu i szczęściu któregokolwiek z mieszkańców.
Wielu kupców i podróżników, którzy przemierzali bursztynowy szlak, opowiadało z podziwem o Żmigrodzie. Nikt z mieszkańców nie wyobrażał sobie dnia bez głośnego ryknięcia o świcie, co oznaczało smocze dzień dobry. Smok służył pomocą każdemu. Wykonywał błahe czynności, jak przyniesienie ciężkich sprawunków z targu, aż po najcięższe prace, z którymi nie mogli poradzić sobie najsilniejsi śmiałkowie. Jednak najważniejszym jego zadaniem była obrona grodu przed maszkarami, utopcami i strzygami, które czyhały na życie mieszkańców.
Pewnego poranka medyk nieopodal smoczej jaskini natknął się na smocze jaja. Wielka była radość wśród mieszkańców, kiedy dowiedzieli się, że przybędzie smoczych obrońców. Kiedy smoczątka podrosły, według smoczej tradycji musiały opuścić Żmijowy Gród. Wyruszyły w świat, by zdobyć konkretną umiejętność i móc jak najlepiej służyć ludziom.
W grodzie pozostał Żmij senior. Z dnia na dzień czuł się coraz słabszy, jego kiepski stan potwierdził medyk. Gród pogrążył się w rozpaczy. Na ten moment czyhały tylko okrutne bestie. O smutnym losie smoka i żmigrodzian dowiedziały się smoczątka, które wyrosły na mądre, bohaterskie smoki i mogły stawić czoło wszelkim niebezpieczeństwom. Niewiele myśląc, zwarły smocze szyki i podążyły ratować ukochanego smoka starca oraz ludność.
Walczyły z determinacją przeciwko kąsającym bestiom. Niestety, przewaga wroga przechylała szalę zwycięstwa na jego stronę. Z pomocą nadszedł konający Żmij senior. Oddał swoje ostatnie tchnienie w stronę poległych smoków. Magiczny oddech sprawił, iż smoki nie umarły, tylko skamieniały. Ostatni oddech był jednocześnie zabójczy dla bestii. Na łożu śmierci Smok senior zdradził ocalałym mieszkańcom tajemnicę. Gdyby mieszkańcom Żmijowego Grodu groziło niebezpieczeństwo, moc smoczego tchnienia spowoduje, iż zastygłe smoki ożyją i nie pozwolą, by mieszkańcom stała się krzywda. Smoczym obowiązkiem jest bowiem trwać przy ludziach i bronić Smoczego Grodu.
